Praktijkfictie

Een herkenbaar voorbeeld

Het concept van praktijkfictie is dat je een geschreven verhaal van de alledaagse praktijk gebruikt als startpunt voor het gesprek over gedrag. Dit biedt herkenbaarheid en het voorkomt dat je de link met de praktijk kwijtraakt. In het verhaal kun je precies die momenten beschrijven, waarvan jij denkt dat ze met elkaar besproken moeten worden. Bijvoorbeeld voorbeelden van ongewenst en van gewenst gedrag.

Met Bureau Drop hebben we voor een training voor operationeel leidinggevenden bij Mammoet drie verhalen geschreven vanuit hun perspectief. Het leuke was dat sommige deelnemers de verhalen lazen en ons vervolgens eigenlijk een beetje glazig aankeken. Wat was hier nou zo bijzonder aan? Dit was wat zij dagelijks deden. Anderen gingen op zoek naar wiens verhaal we hier nou beschreven hadden ('Was dit niet over toen en toen in Zuid-Amerika?'). Precies deze herkenning hadden we nodig, want daarna konden we de situaties uit de verhalen gebruiken om het gesprek aan te gaan. Wat wij merkten was dat de theorie die we behandelden gelijk veel praktischer en toepasbaarder werd, omdat we de link met de verhalen konden maken. Dit zorgde ervoor dat het gesprek sneller de diepte inging.

Dit betrof een doelgroep die erom bekend stond dat ze nogal cynisch ten opzichte van leiderschaps- en gedragstheorieën stonden en vaak reageerden met: 'dat klinkt allemaal wel leuk, maar bij ons werkt dat zo niet.' Door de verhalen als startpunt te gebruiken hebben we deze drempel eigenlijk niet hoeven nemen.

Praktisch georiënteerd

Wat wij denken is dat het concept van praktijkfictie vooral goed werkt bij mensen die praktisch georiënteerd zijn. Het praten over gedrag kan namelijk soms een heel theoretische exercitie worden. Mensen die theoretisch georiënteerd zijn, ervaren dit vaak als heel prettig. Er is echter ook een grote groep die dit minder prettig vindt. Praktijkmensen, diegenen die het liefst met de voeten in de klei staan, de doeners of vaklui. Geef er een naam aan. Deze groep is bijvoorbeeld sterk vertegenwoordigd in de zorg, bij Defensie, in de maakindustrie en in de constructiesector.

Uitwerking

Voor Mammoet hadden we drie verhalen van elk ongeveer 4 pagina's geschreven. Bijgevoegd hadden we een blad met vragen, die elk verwezen naar bepaalde punten in het verhaal.

Het concept heeft wel één heel belangrijke voorwaarde: het verhaal dat je schrijft moet kloppen en aansluiten bij de praktijkervaringen van de deelnemers. Op het moment dat er een discussie ontstaat over of een bepaalde situatie wel of niet realistisch is, dan ben je eigenlijk terug bij af.